آشنایی با صنعت قالبسازی در ایران

روش های مورد استفاده در کشورمان که تقریبا بصورت مرسوم در خصوص فرایند طراحی و قالبسازی به کار می روند متفاوت بوده که در زیر شرح مختصری از آن آورده می شود

روشهای سنتی طراحی و قالبسازی

عمدتا مبتنی بر پیشبرد کار از طریق استاد و شاگردی است و عموما در کارگاههای کوچک مشاهده می شود. در این روش کلیه امور توسط یک نفر به عنوان سرپرست راهبری می شود و نقطه اتکای سازمان به اندیشه ها و تصمیم گیری های همان یک نفر می باشد.

طبیعی است که بنا به قائم بودن سیستم به وجود یک شخص احتمال بروز خطا نیز بالا خوهد بود. در این روش هزينه ها عموما پایین تر از روشهای نوین طراحی و قالبسازی می باشد. در این روش غالبا طراحی روش ساخت قالب بصورت ذهنی انجام می پذیرد و در صورت نبود فرد كل سیستم دچار اختلال و مشکل می گردد. از آنجایی که طراحی و ساخت بصورت ذهنی است گاها مشاهده شده است که قالب های ساخته شده کیفیت لازمه (از نظر استحکام، مکانیزم، تیراژ و تولید) را ندارند. البته در برخی موارد نیز مشاهده شده که بسیار با کیفیت و مناسب بوده اند.

در این روش عموما از ماشین آلات پیشرفته استفاده نمی شود و سعی در ساده بسازی طرح با امکانات کارگاهی موجود است لذا این روش پاسخگوی ساخت قالب های پیچیده و بزرگ نمی باشد. عدم همخوانی قالب با پرس مورد نیاز برای تولید نیز از دیگر مشخصه های این روش محسوب می گردد. در این روش یوروکراسی در حداقل میزان ممکنه وجود دارد. سطح تحصیلات در این نوع قالبسازی عموما در حد متوسط و پایین است و از جهت انگیزه کاری از آنجایی که سود و زیان کار به یک نفر بر می گردد در حد قابل قبولی هستند. در روشهای نوین طراحی و قالبسازی سلسله مراتب سازمانی وجود دارد و این ارتباطات در کارخانه های بزرگ قالبسازی مشاهده میگردد. در این نوع طراحی و قالبسازی ها برای پیشبرد امور، واحدهای تخصصی مربوط به آن کار خاص به عنوان یک گروه تخصصی در نظر گرفته میشود و هر واحد محصول کار خود را به عنوان یک ورودی فرآیند در اختیار واحد دیگر قرا می دهد. در این طراحی و قالبسازی ها به دلیل تعدد واحدها، گردش کار پیچیده تر می باشد از این رو تعریف شرح وظایف اجتناب ناپذیر به نظر میرسد. بر خلاف روش سنتی که تصمیم گیرنده یک نفر می باشد، در اینجا تصمیم گیری ها عموما بصورت تیمی و گروهی می باشد. در یک طراحی و قالبسازی پیشرفته موفقیت و ناکامی، گروهی تلقی میشود. در این طراحی و قالبسازی مدرن از آنجایی که تعداد پرسنل کارگاهی، تعداد ماشین الات و پیچیده بودن گردش کار، منابع اخذ وام و … زیاد است، شاهد هزینه های بالاتر و در نهایت قیمت تمام شده بالاتر قالب هستیم. این هزینه های بالاسری را باید با اتخاذ سیاست های صحیح مدیریتی به حداقل میزان ممكن تقلیل داد. در این روش کارها بصورت گروهی تعریف می گردد در مقایسه با روش های سنتی سیستم به طور نسبی وابستگی کمتری به افراد دارد و دوام و عمر سازمان به کار گروهی بستگی دارد. از نظر کیفیت ساخت، قالب های ساخته شده با این روش دارای کیفیت مطلوب، دوام و استحکام مناسبی می باشند. در این شرکتها از ماشین آلات پیشرفته و بسته های نرم افزاری تخصصی فراوان استفاده می گردد، از این رو برای طراحی و ساخت قالب محدودیت کمتری وجود دارد. قالب های ساخته شده در این روش ساخت، عموما با پرس ارائه شده توسط مشتری مطابقت دارند مگر آنکه اطلاعات ارائه شده پرس صحیح نباشد یا در طراحی اشتباهی رخ داده باشد در این روش ساخت عموما کار بصورت تخصصی پیگیری می شود.

انواع قالب ها برای تولید ورق های فولای

برخی از انواع قالب تولید قطعات عبارتند از:

قالب بلنکا

1 – Blank die

قطعات تولید شده توسط قالبهای پرس از ورق های فولادی ساخته می شود. ورق های فولادی با ضخامت ها و عرض های مختلف موجود می باشند که برای تولید هر قطعه با توجه به شکل آن باید قسمتی از ورق پریده شود. اگر شكل قطعه ساده باشد برای بریدن آن می توان از قیچی استفاده کرد، در غیر این صورت نیاز به قالبی داریم که شکل مورد نظر را از ورق ببرد. به این قالب، قالب بلنک می گویند.

قالب کشش

پس از اینکه ورق به شکل مورد نظر بریده شد، اولین مرحله تولید قطعه ایجاد شکل کلی قطعه در ورق است که اینکار از طریق کشش ورق صورت می پذیرد

قالب برش

در مرحله کشش برای شکل دادن به ناحیه ای از ورق باید اطراف آن ناحیه با نیروی نسبتا زیاد نگهداشته شود تا هنگام ایجاد فرورفتگی ها، ورق سرنخورد و کشیده شود ولی می دانیم که این نواحی جزء قطعه نهایی نیستند و بنابراین باید از قطعه جدا شوند. اینکار توسط قالب برش انجام می شود و در واقع کار این قالب بریدن اضافات می باشد.

قالب فلنج

کار این قالب خم کردن لبه هاست. شیب منفی را بوسیله قالبهای کشش نمی توان ایجاد کرد در نتیجه لبه هایی که باید به سمت داخل خم شوند نیاز به قالب فلنج دارند

 

قالب سوراخکار

یکار این قالب ایجاد سوراخ های لازم در قطعه توسط پرس است.

قالب کوبش

2 – DRAW

3 -TRIM

4 – FLANG

5 – PIERCE

با توجه به اینکه ورق فولادی نیز مانند بسیاری اجسام خواص الاستیکی قابل توجهی دارد پس از عملیات کشش و فلنج، لبه ها و گوشه ها و انحناها مقدار کمی برگشت خواهند داشت بنابراین برای جبران این برگشتی ها نیاز به یک مرحله به عنوان تایید عملیات کشش و فلنج می باشد که طراحی و قالبسازی کوبش که مرحله نهایی کار می باشد این وظیفه را بر عهده دارد.

ممکن است یک قالب به گونه ای طراحی شود که بیش از یک عمل انجام دهد. همچنین قابل ذکر است که قالب های کشش، برش و گویش تقریبا برای تمام قطعات مورد نیاز هستند.

منبع